Gids voor het juiste effectpedaal

Met een effectpedaal geef je net dat beetje extra en een unieke swirl aan je gitaargeluid. De meeste gitaristen experimenteren ontzettend veel met verschillende effecten en combinaties van effecten en wat deze met je geluid kunnen doen.

Overdrive, Fuzz en Distortion

Overdrive, Fuzz en Distortion pedalen zorgen voor je gitaargeluid. Dit kan gevarieerd zijn van een rustige buizenoverdrive tot een mengeling van vet en keihard beukwerk. Eigenlijk is het effect ontstaan toen muzikanten een bepaald gitaargeluid te veel wilden versterken, daarbij werden de geluidsgolven afgevlakt door de versterker. Het eerste voorbeeld van distortion in popmuziek was de riff van drie noten die de Stones gebruikten voor het nummer "Satisfaction".

Vanaf dat moment is eigenlijk het distortion pedaal onmisbaar geworden in de popmuziek. Een variant op de overdrive is het Fuzz pedaal. Het overdrive pedaal is eigenlijk het lichtste effect van deze drie. Het distortion pedaal is iets meer uitgesproken en vervormt het signaal op elk volume. Een Fuzz-effect zorgt ervoor dat de geluidsgolven bijna vierkant worden en veroorzaakt dus een geweldige andere sound die veel bruikbaar is.

Wah-Wah

Het wah-wah pedaal doet eigenlijk precies wat het woord al zegt: WAH-WAH als je dit hardop zegt dan is dat precies wat het pedaal ook doet. Het Wah-Wah pedaal versterkt bepaalde frequenties in het gitaargeluid of verzwakt deze juist. Dit effect is werkelijk geweldig zeker als je solo's speelt en deze wilt laten ''screamen'' dit pedaal wordt continu met de voet gecontroleerd. Eric Clapton en Jimi Hendrix, Steve Vai zijn een aantal van de beroemde muzikanten die veelvuldig gebruik maken of maakten van dit effect in verschillende bekende pop en rocksongs.

Reverb, chorus, vibrato en tremolo

Reverb, chorus, vibrato en tremolo pedalen worden veel gebruikt in de rockmuziek. Een reverb is een gelijkmatige galm die langzamerhand vervaagt. Met een reverb pedaal of veelal zit deze ook in een versterker ingebouwd en bedien je deze met het bijgeleverde pedaal kun je dit effect toepassen op je gitaargeluid. Afhankelijk van het pedaal heb je de keuze uit verschillende types reverb, zoals een verengalm of een plaatgalm. Ook kun je het galmpatroon van een ruimte nabootsen, zoals een kamer, een tunnel of een grote hal.

Een chorus is een subtiel effect dat het geluidssignaal dupliceert en licht ontstemt en vertraagt. Als dit tegelijkertijd met het originele signaal wordt afgespeeld, ontstaat er een dikker en weelderiger geluid. Recente choruspedalen zijn in staat om meerdere stemmingen en vertragingen in het signaal op te nemen. Een bekend gebruiker van het choruseffect is David Gilmour van Pink Floyd.

Een vibratopedaal varieert de toonhoogte van het geluidssignaal. Het effect is te vergelijken met het handmatig varieren van de toonhoogte door de snaar op de hals omhoog en omlaag te bewegen. Doorgaans is de toonvariatie maximaal een halve toon en varieert de frequentie tussen 1Hz en 7Hz. Het tremolo-effectpedaal veroorzaakt een variatie in het volume en niet in toonhoogte. Het effect van een tremolobar op een gitaar staat dus gelijk aan het effect van een vibratopedaal.

Delay, echo en looper

Delay, Echo en Looper pedalen zorgen voor een vertraging of echo in het signaal. Een delaypedaal bootst een echo na die verschillende keren terugkomt. De eerste muzikanten in de rockmuziek gebruikte delays die werden opgenomen en dan weer direct werden afgespeeld door een tweede afleeselement. Later werden analoge delaypedalen geïntroduceerd en in de jaren 80 zag het digitale delaypedaal het levenslicht. Een digitaal delayeffect is op veel verschillende manieren instelbaar. Een subtiel verschil met een echopedaal is dat een echo langzaam wegsterft terwijl een delay het vertraagde signaal op volledig volume doorgeeft.

Een looperpedaal stelt de muzikant in staat om een gedeelte of een solo van zijn spel op te nemen en later weer af te spelen. Een gitarist kan bijvoorbeeld een akkoordenschema opnemen en daarna een solo spelen over deze akkoorden. Oorspronkelijk werd dit effect met tape gecreëerd, maar recente effectpedalen gebruiken een elektronisch geheugen. Over loopstations is zoveel te vertellen zie ook ons Blog over de Boss RC1 Looper.

Flanger en phaser

Flanger en phaser pedalen zijn tijdsgebaseerd. Een flangereffect dupliceert het originele signaal en speelt dat licht vertraagd af. Het vondt zijn oorsprong in de beroemde Abbey Road studio, waar twee identieke tapes tegelijkertijd werden afgespeeld. Door één tape aan te raken, kwam er een vertraging in het signaal. In digitale flangerpedalen wordt een extreem korte vertraging toegevoegd en wordt de fase van de geluidsgolf omgedraaid.

Een phaser vindt het midden tussen de extrimiteit van de flanger en de zachtheid van een chorus. Het geluidssignaal wordt opgesplitst in twee identieke delen waarbij de fase van het eerste deel gedeeltelijk wordt omgedraaid. Dat betekent dat de geluidsgolven horizontaal worden gespiegeld. Wanneer de twee delen weer bij elkaar komen, zullen de delen met de omgekeerde fase het originele signaal opheffen. Het effect is veel terug te horen op de eerste twee Van Halen albums.

Compressor, boost en dynamics

Compressor, boost en dynamics pedalen hebben invloed op het volume van het signaal. Een boostpedaal zorgt voor een luider volume en wordt bijvoorbeeld gebruikt als een gitarist een solo inzet. Het versterkt de amplitude van de geluidsgolf en bevordert de sustain.

De compressor is een klassiek studio effect dat zijn weg gevonden heeft naar kleine effectpedalen. Het zorgt voor een gelijkmatig volume van het gitaarsignaal door een luid signaal te verzwakken en een zwak signaal te versterken. Vroeger had een compressor veel last van ruis, maar moderne compressors hebben een noisegate.

Multi-effecten

De onbetwiste koning van effectpedalen is het multi-effect. Dit pedaal combineert alle bovenstaande effecten. Er zijn multi-effecten verkrijgbaar die heel simpel zijn, maar ook supercomplexe multi-effecten waarbij je zoveel effecten kunt combineren dat je gitaar niet meer als een gitaar klinkt. Het is de ideale oplossing voor iemand die veel effecten gebruikt maar weinig ruimte heeft. Multi-effecten zijn verkrijgbaar vanaf 50 euro tot 1500 euro of zelfs meer. Daarbij is het aantal ingebouwde effecten en de kwaliteit van de onderdelen bepalend voor de prijs.

True bypass of buffered bypass

Het verschil tussen true bypass en buffered bypass is een hot topic onder gitaristen. Het verschil zit in de impedantie en signaalverlies. Beide opties hebben zowel voor- als nadelen. Een gitaarsignaal heeft doorgaans een hoge impedantie, terwijl een pedaal met buffered bypass dit signaal zal omzetten naar een lage impedantie. Een output met een lage impedantie stelt je in staat om het signaal door lange kabels te sturen zonder dat er signaalverlies optreedt. Goedkope pedalen hebben echter een lage kwaliteit buffered bypass zodat er alsnog klank verloren gaat.

Aan de andere kant stelt true bypass je in staat om het signaal direct van de input naar de output van het pedaal te sturen. Dit systeem werkt goed als je weinig effecten en korte kabels gebruikt, omdat de effectieve afstand van hoge impedantie signalen erg kort is. Bij het toevoegen van meer true bypass pedalen zul je dus een verlies opmerken van hoge tonen en helderheid.

Er is geen ideale oplossing of een perfecte setup. Een goede tussenweg die veel wordt gebruikt is het toevoegen van één of twee buffered bypass pedalen, meestal aan het begin of aan het eind van de effecten, en verder true bypass pedalen te gebruiken. Onthoud dat de klank van je gitaar altijd smaakgebonden is. Experimenteer dus zelf met je opstelling en kies de opstelling die het beste bij jou past.